Η Θεσσαλονίκη της Κατοχής και της Αντίστασης
Ιστορική περιήγηση
Στις 30 Οκτωβρίου 2015 συμπληρώνονται 71 χρόνια από
την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς. Μία επέτειος που, όπως
και η 12η Οκτωβρίου (η αντίστοιχη ημέρα απελευθέρωσης της Αθήνας), έμενε για
δεκαετίες αγνοημένη, αφημένη στη εκβιασμένη λήθη.
Πολλά ήταν τα αμαρτήματα που επέβαλαν αυτήν την
θεσμική σιωπή. Πολλές οι ενοχές που έπρεπε να ξεχαστούν, πολλοί και οι φόβοι
που έπρεπε να ξορκιστούν. Η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη, βαπτισμένη στα νάματα
του μεταξικού καθεστώτος και οπλισμένη πότε από τους ναζί και πότε από τους
Άγγλους και Αμερικανούς επικυρίαρχους, αφού αποκατέστησε την κλονισμένη επί
Κατοχής κοινωνική τάξη, βάλθηκε να ξαναγράψει την ιστορία διαστρέφοντας και
αποσιωπώντας ό,τι την εξέθετε.
Και έτσι μείναμε με την παγκόσμια πρωτοτυπία να
γιορτάζουμε (μόνο) την 28η Οκτωβρίου, ημέρα έναρξης του πολέμου και των δεινών
του, κρύβοντας την στιγμή της απελευθέρωσης μαζί με τα αίματα των Δεκεμβριανών
και του Εμφυλίου που την ακολούθησαν, κάτω από το χαλί.
Εμείς όμως γιορτάζουμε αυτή την ημέρα. Και ξεκινάμε
μία προσπάθεια ανάδειξής της με μία ιστορική περιήγηση στο κέντρο της πόλης την
Κυριακή 1 Νοεμβρίου, με θέμα «Η Θεσσαλονίκη της Κατοχής και της Αντίστασης».
Η διαδρομή μας θα ξεκινήσει από την Καμάρα,
όπου μεταξύ άλλων σημειώθηκε και η τυχαία εκείνη σύγκρουση του ΕΛΑΣ με τους
Γερμανούς, που στάθηκε και η αφορμή για να καεί ο Χορτιάτης, θα περάσει από το
κέντρο των ταγματασφαλιτών του Δάγκουλα στην οδό Αλ. Σβώλου (τότε
Πολωνίας), θα σταματήσει στην Αγία Σοφία,
σημείο εκκίνησης των δύο ΕΑΜίτικων πορειών του 1943, θα κατευθυνθεί έπειτα στην
οδό Τσιμισκή 72, όπου βρισκόταν ένα από τα κέντρα βασανιστηρίων της GE.STA.PO., και
διαμέσου της πλατείας Αριστοτέλους (στην οποία θα έχουμε την ευκαιρία να
μιλήσουμε για την εμπειρία της ΕΑΜοκρατίας στην Άνω Πόλη και τους συνοικισμούς)
θα καταλήξουμε στην μαρτυρική πλατεία Ελευθερίας, όπου θα αναφερθούμε
διεξοδικά στο ολοκαύτωμα των Εβραίων της πόλης.
Θα μιλήσουμε για όλα: για τον βομβαρδισμό της πόλης
από τους Ιταλούς, για την κατάληψή της από τους Γερμανούς, για τα κτήρια που
δέσμευσαν, για τον τρόμο που επέβαλαν· για την πείνα, την κτηνωδία των
δωσιλόγων, τα μπλόκα, τις συλλήψεις, τις εκκαθαρίσεις και τις εκτελέσεις· για
το εβραϊκό γκέτο και το συλλογικό (και ανομολόγητο) έγκλημα της αρπαγής των
εβραϊκών περιουσιών· για τα ανδραγαθήματα αλλά και τα λάθη, ακόμα και τα
αμαρτήματα της ΕΑΜικής αντίστασης· και φυσικά για την μοίρα της πόλης τις
πρώτες μέρες της απελευθέρωσης και αμέσως μετά. Για την νέα ανθρωπογεωγραφία,
την νέα κοινωνική και πολιτική ταυτότητα που της κληροδότησε ο πόλεμος.
Το κύριο
βάρος της ξενάγησης θα αναλάβει ο συνάδελφος καθηγητής Κώστας Κουτρουμπάκης, ενώ παρεμβάσεις θα κάνουν και ο Γιώργος Γιαννόπουλος (εκδότης του
περιοδικού ΕΝΕΚΕΝ) με τον καθηγητή, συγγραφέα και δημιουργό ταινιών μικρού
μήκους Βασίλη Τσιράκη.
Η περιήγηση θα
ξεκινήσει στις 10:30 π.μ. και αναμένεται να διαρκέσει δύο με δυόμισι ώρες. Σημείο αφετηρίας, όπως είπαμε, η Καμάρα.
Σας περιμένουμε όλους!
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ
ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γ ΕΛΜΕ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
