Η κινηματογραφική λέσχη της Γ΄ ΕΛΜΕ-Θ προβάλλει ...«Μαθήματα ζωής»(Detachment),

Κινηματογραφική λέσχη Γ΄ΕΛΜΕ –Θ

Παρασκευή 24 Νοέμβρη 7μμ. 1^ο Γυμν. Συκεών

«Μαθήματα ζωής»(Detachment)

Πληροφορίες της ταινίας

 2011 Κοινωνική , Έγχρωμη , 97'

Παίζουν: Αντριεν Μπρόντι, Μάρσια Γκέι Χάρντεν, Τζέιμς Κάαν, Κρίστιν Χέντρικς, Λούσι Λιου.

Μετά το θέμα του ρατσισμού, ο σκηνοθέτης της αποκαλυπτικής ταινίας «Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας» Τόνι Κέι καταπιάνεται με εκείνο της εκπαίδευσης και της ευρύτερης μάθησης στο φιλμ «Detachment (μτφρ. ουδετερότητα, η αποστασιοποίηση, η αποφυγή της συναισθηματικής εμπλοκής). Αυτή τη φορά συνεργάζεται με τον Άντριεν Μπρόντι («Ο Πιανίστας») και με μεταδοτικότητα ξεχωριστή μας προσφέρει μαθήματα πάνω στη μοναξιά, την αποστασιοποίηση των ανθρώπων, πάνω στους στόχους και τα διλήμματα της ζωής.

Το σενάριο του φιλμ βασίζεται σε ποικίλες έρευνες του σεναριογράφου και εκπαιδευτικού Carl Lund. Ο Τόνι Κέι μέσα από την αφήγησή του στήνει το πορτρέτο ενός καθηγητή, μιας σχολικής κοινότητας, μιας κοινωνίας. 

Υπόθεση

Ο Χένρι Μπαρθες (Άντριεν Μπρόντι) είναι ένας αναπληρωτής καθηγητής αγγλικής φιλολογίας. Αντικαθιστά συναδέλφους σε σχολεία της Ζώνης Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας.

Στο νέο σχολείο που τον καλούν, αντιμετωπίζει μια κατάσταση όπου τα παιδιά- έφηβοι, είναι μαθημένα να προκαλούν, να προσβάλλουν, να απειλούν και να μην ενδιαφέρονται για τίποτε. Μηδενικοί στόχοι, μηδενικό ενδιαφέρον, μηδενιστική και απαξιωτική στάση. Η ίδια η ταινία δεν ενοχοποιεί τα παιδιά αλλά περισσότερο τους αδιάφορους γονείς τους που δημιουργούν, συντηρούν και επιδεινώνουν την κατάσταση με την εξίσου απαξιωτική στάση τους προς το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς.

Στη βραδιά την αφιερωμένη στους γονείς δεν πατάει ούτε ένας. Η μόνη επαφή και παρουσία τους στο σχολείο είναι για να επιτεθούν και οι ίδιοι, προσβάλλοντας τους καθηγητές μπροστά στα μάτια των βλασταριών τους. Η αδιαφορία προς τα παιδιά τους μεταφράζεται -σας κάνουμε όλα τα χατίρια, είστε οι καλύτεροι και όλοι οι άλλοι φταίνε για τα χάλια σας.

Οι καθηγητές, κομμάτι και αυτοί μιας κοινωνίας χωρίς ιδανικά και αξίες, παραιτημένοι, φοβισμένοι, απελπισμένοι, χωμένοι στα δικά τους προσωπικά προβλήματα, παλεύουν με τη δική τους μοναξιά και τον δικό τους γολγοθά.

Οι προϊστάμενες αρχές ενδιαφέρονται μόνο για τις επιδόσεις των μαθητών μετρώντας τα πάντα μόνο με ποσοτικά στοιχεία και αποτιμώντας την εκπαίδευση με καθαρά οικονομικές μεταβλητές

Παρόλο που το περιβάλλον της τάξης του δεν είναι και το καλύτερο, με αρκετούς μαθητές αυθάδεις και προβληματικούς στη συμπεριφορά τους, ο Χένρι υιοθετεί μια παιδαγωγική μέθοδο αποτελεσματική για τους ατίθασους εφήβους. Αντιμετωπίζει το χλευασμό και τις επιθέσεις με μια απάθεια που καθηλώνει.

Η κάμερα δεν εστιάζει μόνο στο σχολικό περιβάλλον (αν το έκανε η ταινία θα αποτελούσε μια αμερικανική εκδοχή του φιλμ «Ανάμεσα στους Τοίχους»). Ακολουθεί το Χένρι στην προσωπική του ζωή, επιδεικνύοντας στο θεατή ένα χαρακτήρα μοναχικό, παρορμητικό, γενναιόδωρο και καταθλιπτικό. Νοιάζεται για τον άρρωστο παππού του, περιμαζεύει μια μικρή πόρνη από το δρόμο και της παρέχει φιλοξενία, βγαίνει με μια συνάδελφό του…

Ωστόσο, δείχνει να μη δένεται ουσιαστικά με κανέναν, κρατώντας μια απόσταση (ασφαλείας;) από όλους και όλα. Με τον ειλικρινή και ευθύ τρόπο συμπεριφοράς του κατακτά τους περισσότερους από αυτούς που συσχετίζεται. Ο ίδιος, όμως, μένει ψυχρός και άδειος δείχνοντας να έχει προσκολλήσει στις αναμνήσεις μιας παιδικής ηλικίας που εμφανίζονται σε τακτά διαστήματα ως εικόνες μπροστά του (ως flash-backs), μπερδεύονται με την πραγματικότητα που ζει και τη χρωματίζουν ανάλογα.

Κριτική

Ξεκινώντας από την αναπαράσταση ενός εκπαιδευτικού περιβάλλοντος της σύγχρονης εποχής, ο λόγος του Τόνι Κέι προεκτείνεται στην κοινωνία εισχωρώντας ακόμη και στην ψυχή του ανθρώπου. «Detachment» είναι ο αυθεντικός τίτλος του έργου συμπυκνώνοντας την απόσπαση, την αποσύνδεση, τη μοναξιά και την αδιαφορία, σε τελική ανάλυση, που κατατρύχει το σύγχρονο κόσμο. Αυτή η ιδέα του «detachment», ανησυχητική και «πανταχού παρούσα», διαπερνά και διαβρώνει τις σχέσεις μεταξύ καθηγητών-μαθητών, σχολείου και κοινωνίας, και των ανθρώπων γενικότερα οι οποίοι διασταυρώνονται χωρίς ποτέ να γνωριστούν πραγματικά.

Ο ήρωας επαναλαμβάνει συχνά ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν διάφορα προβλήματα να αντιμετωπίσουν και να βάλουν σε τάξη ένα χάος. Απορροφημένοι καθώς είναι, ο καθένας με τα δικά του, αποκόπτονται βαθμιαία από τους άλλους οδηγούμενοι σε μια ολική αποξένωση, ακόμη και από τον εαυτό τους. Αυτή η κεντρική ιδέα του έργου ανακοινώνεται ήδη από την αρχή της ταινίας με την αναφορά μιας εμβληματικής φράσης του Αλμπέρ Καμύ.

Ως προς τις αφηγηματικές μεθόδους του σκηνοθέτη, σε αυτήν την ταινία, μπορούμε να διακρίνουμε μια πρωτοτυπία στη φόρμα και στη δομή της ιστορίας του. Με έξυπνα ρακόρ, ο λόγος συχνά πυκνά ταυτίζεται με μια εικόνα, μια φωτογραφία, ένα σκίτσο ακόμη και με το σχέδιο πάνω σε ένα γλυκό (η μαθήτρια Meredith είναι η μόνη που τρώει το μαύρο γλυκό με το λυπητερό ανθρωπάκι πριν ολοκληρώσει μια αποτρόπαια πράξη). Οι μαρτυρίες των καθηγητών εν είδη συνεντεύξεων ή και εξομολογήσεων μαζί με μια προτίμηση στους ανθρώπους του περιθωρίου έρχονται να ολοκληρώσουν μια πρωτότυπη αφήγηση που θυμίζει ταινίες του ’70.

Ο Άντριεν Μπρόντι αφού μελέτησε εις βάθος το χαρακτήρα του ιδιόμορφου καθηγητή τον αποτυπώνει με μια ιδιαίτερη λεπτότητα και χάρη. Η ταύτισή του με το πρόσωπο που υποδύεται είναι μοναδική. Σε αυτό προφανώς συνέβαλαν και οι επιρροές που έχει δεχτεί από τον πατέρα του ο οποίος ήταν καθηγητής ιστορίας στη Νέα Υόρκη.

 Η σκηνοθεσία είναι ευρηματική: παίζει λίγο με ένα ντοκουμενταρίστικο ύφος και εμβόλιμα χρησιμοποιεί animation.  Εντυπωσιακό ότι τους δευτερεύοντες ρόλους ενσαρκώνουν μια πλειάδα πολύ γνωστών ηθοποιών όπως ο Τζέιμς Κάαν, η Μάρσια Γκέι Χάρντεν (βραβευμένη με Όσκαρ για την ταινία Πόλοκ), η Μπλάιθ Ντάνερ, (μητέρα της Γκουίνεθ Πάλτροου), η Λούσι Λιού, ο Τιμ Μπλέικ (τον είδαμε και στον Λίνκολν). Αν και το θέμα είναι δύσκολο και βαρύ και ή ίδια η ταινία είναι καταθλιπτική σε κανένα σημείο δεν ξεπέφτει και δεν γίνεται ένα εύκολο μελό. 

Τα «Μαθήματα Ζωής» είναι μια δυνατή ταινία πάνω στην ανθρώπινη ύπαρξη, πάνω στον εαυτό μας και τους άλλους, τη μοναξιά, το χάος της ζωής, την απελπισία και την ελπίδα.

Βραβεία - Διακρίσεις

Επίσημη Συμμετοχή – Tribeca Film Festival
Επίσημη Συμμετοχή – Tokyo Film Festival
Μεγάλο Βραβείο & Βραβείο Κοινού – Festival Valenciennes
Βραβείο Fipresci & Βραβείο Cartier - Deauville Film Festival
Βραβείο Κοινού - Sao Paulo International Film Festival

 Το trailer της ταινίας

https://youtu.be/Yrtwiby_tT4